دستیابی به آگاهی وضعیتی مناسب در شرایط بحرانی نیازمند آن است که انسان با سطح هوشیاری بالایی در آن وضعیت حاضر باشد. انسان علاوه بر اینکه با محدودیت های حافظه ای و پردازشی مواجه است، وجود استرسورها، فراموشی، مشکلات ذهنی و ... نیز از جمله عواملی هستند که با تقلیل هوشیاری، دستیابی به آگاهی وضعیتی را دچار اختلال می نمایند. لذا اغلب سیستم های آگاهی وضعیتی در شرایط پیچیده سعی می نمایند به شکل خودکار عمل نموده و انسان را در سطح کاربر باقی گذارند و در اینصورت این سیستم ها از ویژگیهای شناختی انسان مانند توجه و خلاقیت بی بهره می مانند.
در این پژوهش برای حل این مشکل، معماری هوشیارسازی فراشناختی سکوهای آگاهی وضعیتی برمبنای یک زبان طرحوارهای ارائه میگردد که انسان در تعامل با این سکو، می تواند تدابیر خود را در حین انجام عملیات، برای سکو تبیین نماید و سکوی فراشناختی نیز مبتنی بر ویژگیهای زمینهای (شناختی و فراشناختی) هر فرد به او کمک می کند تا هوشیاری اش را ارتقا داده و بازآرایی معنایی دقیقتری از جهان را در قالب طرحواره های ذهنی اش برای خود ایجاد نماید. در نهایت در قالب فعالیت کنترل رانندگی به مقایسه ی کارآیی معماری فراشناختی ارائه شده با معماری یک سکوی خودران مبتنی بر الگوی زبانی مرجع پرداختیم. از آنجا که معماری الگوی زبانی پیشنهادی متناسب با تدابیر و ویژگیهای فراشناختی فرد، می تواند به ارزیابی طرحواره های فرد در وضعیت بپردازد و مناسبترین طرحواره ها را تجویز نماید، لذا معماری سکوی پیشنهادی کنترل رانندگی، بهتر از معماری سکوی خودران مبتنی بر الگوی زبانی مرجع عمل نموده و در بیش از ٪90 از موارد، توانسته است رضایتمندی رانندگان را نسبت به طرحواره های تجویز شده، کسب نمایند.
علی پور، نویسنده اول عبدالحسین، فشارکی، نویسنده مسئول مکاتبه مهدی، فطانت عبدالحمید. ارائه یک معماری هوشیارسازی فراشناختی برای سکوهای آگاهی وضعیتی. فصلنامه علمی-پژوهشی فرماندهی و کنترل. 1400; 5 (3) :85-112